Αδελφοί Κακούλη - Φωτογραφία ζευγαριού στην Τραπεζούντα

Πρόκειται για μια χονδροχάρτινη (εκτυπωμένη σε χοντρό χαρτόνι δηλαδή) φωτογραφία ενός ζευγαριού τραβηγμένη στο ιστορικό φωτογραφείο «Η Μαύρη Θάλασσα» των αδελφών Κακούλη στην πόλη της Τραπεζούντας.

Ο Κυριάκος, ο Μιλτιάδης και ο Θρασύβουλος Κακούλης ήταν τρεις γιοι του ιερέα και αγιογράφου Ελευθέριου με καταγωγή από την Τραπεζούντα. Ο Μιλτιάδης, φοίτησε στο ιστορικό Φροντιστήριο της πόλης και έπειτα σπούδασε φωτογραφία στο Παρίσι. Επιστρέφοντας στην γενέθλια του πόλη, εργάστηκε  στο φωτογραφείο «Η Μαύρη Θάλασσα» που είχε ήδη ιδρύσει ο αδελφός του Κυριάκος, το μοναδικό μέχρι τότε καλλιτεχνικό φωτογραφείο της πόλης.

Ήταν τόσο σημαντικό το επίπεδο της δουλειάς τους που ο Σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ Β΄ γύρω στο 1895 ανέθεσε στον Κυριάκο την φωτογράφιση των δημόσιων κτιρίων και των χριστιανικών μνημείων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Από το φωτογραφείο, πέρασε ένα μεγάλο μέρος της αστικής τάξης της πόλης – Έλληνες στην πλειοψηφία τους – προκειμένου να απαθανατιστούν μέσω ενός φωτογραφικού πορτραίτου.

Ο Κυριάκος πέθανε στον Πόντο. Μετά την Γενοκτονία και την Ανταλλαγή, ο Μιλτιάδης με τον Θρασύβουλο πέρασαν στην ελεύθερη Ελλάδα όπου και το ταλέντο τους αναγνωρίστηκε γρήγορα αφού έγιναν οι προσωπικοί φωτογράφοι του Νικόλαου Πλαστήρα. Το 1942 πέθανε ο Θρασύβουλος και το 1954 ο Μιλτιάδης. Το 2010 η ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδας κυκλοφόρησε λεύκωμα με φωτογραφίες τους.

Όσον αφορά το τεκμήριο που βρίσκεται στην κατοχή μας, απεικονίζει ένα ζευγάρι νεαρής ηλικίας που προέρχεται από την υψηλή οικονομικά κοινωνία της πόλης. Αυτό γίνεται αντιληπτό από την ενδυμασία τόσο της γυναίκας όσο και το άντρα ο οποίος είναι ντυμένος με ευρωπαϊκά ρούχα (πουκάμισο, γραβάτα, παλτό). Κάτω αριστερά αναγράφεται «Cacouli Freres” (αδελφοί Κακούλη) και «Photographes Mer Noire” (Φωτογραφίες της Μαύρης Θάλασσας). Σημαντικά στοιχεία μας δίνει το πίσω μέρος της φωτογραφίας. Εκεί αναγράφεται η επωνυμία του φωτογραφείου «ΦΩΤΟΓΡΑΦΕΙΟΝ Η ΜΑΥΡΗ-ΘΑΛΑΣΣΑ Αδελφοί Κακούλη» και ο τόπος «ΕΝ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΙ». Προσέξτε το επίπεδο της καλλιτεχνίας, τόσο στην φωτογραφία όσο και στις επιγραφές στο πίσω μέρος.

Πρόκειται για ένα ακόμα τεκμήριο το οποίο επιβεβαιώνει το υψηλό οικονομικό και πνευματικό επίπεδο οποίο είχε φτάσει ο Ελληνισμός στον Πόντο (τουλάχιστον στα μεγάλα αστικά κέντρα) στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.

Ένωση Ποντίων Πειραιώς - Κάλεσμα σε συνέλευση προς ενημέρωση για την ερανική επιτροπή αγοράς πολεμικού σκάφους "Ο ΠΟΝΤΟΣ"

ΈΝΩΣΙΣ ΠΟΝΤΙΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΚΑΠΕΤΑΝΙΔΟΥ & ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ

ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ

ΤΗΛ. 4629 - 325

ΕΡΑΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΑΓΟΡΑΣ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΣΚΑΦΟΥΣ "Ο ΠΟΝΤΟΣ"

ΠΡΟΣ

ΤΟΥΣ ΣΥΜΠΑΤΡΙΩΤΕΣ ΜΑΣ ΠΟΝΤΙΟΥΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΥΣ ΜΑΣ

Αγαπητοί συμπατριώτες και φίλοι,

Σας γνωρίζουμε με ξεχωριστή χαρά, ότι συγκεντρώσαμε ένα σοβαρό ποσό για την αγορά του Πολεμικού πλοίου "Ο ΠΟΝΤΟΣ" το οποίο και θα καταθέσωμε στην εδώ Εθνική Τράπεζα και στον οικείο λογαριασμό, ενημερώνοντας συγχρόνως και την Πανελλήνιο Ένωσι Ποντιακών Σωματείων, που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη.

Επειδή η επιτροπή οφείλει να δώση λόγο για τα πεπραγμένα της σας παρακαλεί να προσέλθετε ανυπερθέτως την Κυριακή 8 Ιανουαρίου 1978 στην αίθουσα της Ενώσεως Ποντίων Πειραιώς και ώρα 11 π.μ. προς ενημέρωση Σας αλλά και για ν' ακούση τις απόψεις του καθενός.

Με πατριωτικούς χαιρετισμούς

Ο Πρόεδρος

Χ ΧΟΝΔΡΟΜΜΑΤΙΔΗΣ (τ. Βουλευτής)

Ο Αντιπρόεδρος

Π. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ (Συνταξιούχος)

Ο Ταμίας 

Σ. ΚΟΡΟΛΗΣ (Κινγραφιστής)

Ο Γ. Γραμματεύς

ΑΘ. ΑΣΙΑΤΙΔΗΣ (Λυκειάρχης)

ΤΑ ΜΕΛΗ:

1. Νικόλαος Χατζόπουλος (Δημαρχος Δραπετσώνας)
2. Αγαθαγγελίδης Κων. (Δημ. Συμβ. Δραπ.)
3. Αμανατίδης Ε.
4. Αργυρόπουλος Ι. (Δικηγόρος)
5. Γαρυφαλλίδου Α. (Οδοντίατρος)
6. Γεωργιάδης Ν. 
7. Διακονάς Κ. (Ταξίαρχος ε.α.)
8. Ζαντίδης Ι. 
9. Ιωσηφίδης Γ. (Μηχανικός)
10. Καρακασίδης Δ.
11. Κοτίδης Β.
12. Κωνσταντινίδης Ηλ.
13. Μανουσαρίδης Ιορδ.
14. Μαυροφιδόπουλος Μ.
15. Ξανθόπουλος Π.
16. Παπαδόπουλος Δαβ.
17. Παπαδόπουλος Ιόρδ.
18. Παρθενόπουλος Κ.
19. Πολυχρονιάδης Σπ.
20. Σιβιρίδης Αν. (Αρχιτ. Μηχαν.)
21. Σαπαλίδης Ι.
22. Σαχαρίδης Δ.
23. Τιλκερίδης Γ.
24. Τιφτικίδης Γ.
25. Τουλουμτζής Ι. (Δημ. Συμβ. Δραπετσώνας)
26. Τσαντσαρίδης Ναπολ.
27. Τσιρίδης Χαρ. (Δικηγόρος)
28. Φουλίδης Ιορδ.
29. Χαραλαμπίδης Χριστόφ. (Ιατρός)
30. Χαρωνίδης Σ. (Πρόεδρος Εν. Π. Π.)
31. Ψωμιάδης Γρ. (Πολ Μηχ.)

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ: Η επιτροπή εξακολουθεί να δέχεται προσφορές για το πλοίο από κάθε συμπατριώτη ή φίλο μας. 

Μερικές σημειώσεις επί του κειμένου:

Ένα τεκμήριο το οποίο καθρεφτίζει το υψηλό αίσθημα ευθύνης και πατριωτικού καθήκοντος που διακατείχε τους Πόντιους πρόσφυγες της πρώτης και της δεύτερης γενιάς ενσωματώθηκε στις Συλλογές της Βιβλιοθήκης μας. Πρόκειται για ένα κείμενο της Ενώσεως Ποντίων Πειραιώς με το οποίο η Επιτροπή Εράνου για την αγορά πολεμικού σκάφους με την επωνυμία «Ο ΠΟΝΤΟΣ» καλούσε τα μέλη της Ένωσης σε ενημερωτική / απολογιστική συνάντηση προκειμένου να τους ενημερώσει για την πορεία του εράνου.

Σύμφωνα με το κείμενο, η συνάντηση ήταν προγραμματισμένη για την Κυριακή 8 Ιανουαρίου 1978 και ώρα 11 το πρωί στο κτίριο της Ενώσεως Ποντίων Πειραιώς. Η επιτροπή αναφέρει πως συγκέντρωσε ένα «σεβαστό ποσό» το οποίο και σκόπευε να καταθέσει στον «οικείο λογαριασμό της Εθνικής Τράπεζας».

Το κείμενο υπογράφουν τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και τα 30 μέλη της ερανικής επιτροπής. Ως Πρόεδρος υπογράφει ο Χρήστος Χονδρομματίδης, γεννημένος το 1898, εκλεγμένος βουλευτής της Ένωσης Κέντρου στη Β΄ Πειραιώς στις εκλογές του 1964 ενώ ως Γενικός Γραμματέας ο Αθανάσιος Ασιατίδης από την Κρώμνη, Λυκειάρχης και ιδιοκτήτης των γνωστών εκπαιδευτηρίων «Ο ΠΑΝΤΡΟΚΡΑΤΩΡ» στον Πειραιά.

Το πολεμικό σκάφος το οποίο αγοράστηκε τελικά με την συνδρομή των Ποντίων προσφύγων ήταν το Υ/Β ΠΟΝΤΟΣ το οποίο κατασκευάστηκε στο Κίελο της Γερμανίας, καθελκύστηκε την 21/03/1979 και υψώθηκε σε αυτό η ελληνική σημαία την 18^η Απριλίου του 1980 (περισσότερες πληροφορίες για το σκάφος μπορείτε να βρείτε στην επίσημη σελίδα του ΠΝ).

Κάλεσμα Ποντίων φοιτητών για στήριξη στον Ι. Μυρίδη και τον Δ. Συμβαλίδη στις βουλευτικές εκλογές του 1935

ΕΚΚΛΗΣΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΝΤΙΑΚΟΝ ΛΑΟΝ

ΣΥΜΠΑΤΡΙΩΤΑΙ, 

Πάνε 13 ολόκληρα χρόνια που εγκαταλείψαμε τη μαύρη γη των πατέρων μας. Τα βάσανα, οι ταλαιπωρίες, αι στερήσεις κι οι εξορίες μας απεδεκάτισαν, για ν' αντικρύσουμε επί τέλους, ελεύθεροι πιά, ένα κομμάτι ελληνικής γης. Η ζωή μας από τότε μέχρι σήμερα μονότονη και δυστυχισμένη δεν βελτιώθηκε καθόλου. Ποτέ δεν γέλασε για μας η ευτυχία. Η χαρά δεν μας βρήκε ποτέ και η ευημερία έμεινε πίσω στον αλησμόνητο Πόντο μας.

Και ενώ οι άλλοι πρόσφυγες απεκαταστάθησαν και αντίκρυσαν καλές ημέρες, γιατί είχαν τους εκπροσώπους των, εμείς οι Πόντιοι, που αποτελούμε την αγνότερη εκδήλωση του Αρχαίου Ελληνισμού και την ζωντανότερη ελληνική φυλή εμείναμε δίχως κανένα προστάτη και έτσι με την τρανή αδιαφορία μας καταδικάσαμε τους εαυτούς μας σε μαρασμό και αφάνεια.

ΠΑΤΡΙΩΤΑΙ,

Αν σήμερα πλαγιάζουμε στις τρώγλες και κοιμόμαστε σε αληθινούς στάβλους δεν φταίει κανένας παρά μόνον εμείς. Γι' αυτά που υποφέρουμε μέχρι σήμερα και θα υποφέρουμε, εάν εξακολουθήση εκ μέρους η μυθώδης αυτή αδιαφορία.

ΠΟΝΤΙΑΚΕ ΛΑΕ

Εμείς οι νέοι σπουδασταί, πονούμε για το κατάντημα σου αυτό και συμμεριζόμαστε την τρανή σου συμφορά. Θεωρούμε τιμή μας ότι είμαστε απόγονοι μιας τόσο λαμπράς φυλής και θα αγωνισθούμε στο πλευρό σου σαν αληθινοί πατριώτες, σαν νέοι με ψυχή για τα συμφέροντα σου για την νίκη σου αρκεί να μας ενισχύσης στον σκληρό αυτόν αγώνα και να μας τις τύχες σου.

Ο Πόντος δεν έσβυσε. Ο Πόντος ζει μες τις καρδιές όλων των παιδιών σου που θέλουν από στιγμή σε στιγμή να τον αναστηλώσουν πιο τρανό και περίλαμπρο.

ΑΔΕΛΦΙΑ,

Σήμερα δοκιμάζουμε την πιο τρανή χαρά, γιατί ξεσηκωθήκαμε απ' το λήθαργο σαν φυλήν που θέλει να ζήση, σαν άνθρωποι ελεύθεροι πια απ' τις αλυσσίδες του μίσους και στης συκοφαντίας του ψεύδους και της αδιαφορίας και ζητήσαμε ισοτιμία και δικαιοσύνη και το κατορθώσαμε.

ΠΟΝΤΙΟΙ,

Θέλουμε να ζήσουμε και μεις με τους αντιπροσώπους μας στη Βουλή, στους οποίους να μπορούμε ελεύθερα να πούμε τον πόνο μας, τη συμφορά μας και τις πίκρες μας. 

Δύο εκλεκτοί πατριώται μας στας Αθήνας και τον Πειραιά Ι. Μυρίδης και Δ. Συμβαλίδης ανέλαβαν να μας εκπροσωπήσουν στη Βουλή και τους αξίζει.

ΣΥΜΠΟΛΙΤΑΙ

Εμείς οι νέοι πρωτοπόροι της Ποντιακής ιδέας επρωτοστατήσαμε μαζί με σας για τη μην καταπάτησιν των δικαίων μας και να η νίκη και η ευτυχία άρχισε να φεγγοβολά στις φτωχές καλύβες μας.

Ας πάψη πια η περιφρόνησις του Ποντιακού στοιχείου και η συκοφαντία εκ μέρους μερικών συμφεροντολόγων που μας εμφανίζουν προς Θεού, ως 1000 ανθρώπους ενώ είμαστε 5 χιλ. ψηφοφόροι και θα το δείξουμε.

Εκδηλώστε όλοι την αφοσίωση σας στον διακεκειμμένο γιατρό μας Συμβουλίδη. Τιμήσατέ τον μ' έναν σταυρό του μαρτυρίου, γιατί αναλαμβάνει σαν εκπρόσωπος των Ποντίων να μας αντιπροσωπεύση αντάξια της φήμης του και της πατρίδος του.

Ψηφίζοντες τον εκπρόσωπον μας ψηφίζεται τους εαυτούς σας, την ζωή σας την ευτυχία σας. Η αποτυχία του θα είναι αποτυχία και προσβολή δική σας, και η νίκη του νίκη του Ποντιακού κόσμου.

Θα είσθε απολύτως υπεύθυνοι της δυστυχίας και της αιωνίας συμφοράς και θα ρίψετε πάλι σε αφάνεια και μαρασμό το Ποντιακό στοιχείον, εάν δεν ψηφίσετε τον εκλεκτόν σας με φανατισμό.

Εκείνος που δεν θα τιμήση με τον σταυρόν της προτιμήσεως δεν είναι Πόντιος και θα χαρακτηρισθή από εμάς τα νέα αστέρια του Ποντιακού στερεώματος ως προδότης της Ποντιακής ιδέας και των Ποντιακών συμφερόντων. 

Εμπρός προς την νίκην.

ΖΗΤΩ Ο ΠΟΝΤΟΣ!

ΖΗΤΩ ΟΙ ΠΟΝΤΙΟΙ!

ΟΙ ΠΟΝΤΙΟΙ ΦΟΙΤΗΤΑΙ

Μερικές σημειώσεις επί του κείμενου:

Ένα σπάνιο ντοκουμέντο από την προεκλογική εκστρατεία των βουλευτικών εκλογών του 1935 – των εκλογών στις οποίες απείχε το Κόμμα των Φιλελευθέρων του Βενιζέλου – έφτασε στην Βιβλιοθήκη μας. Το κείμενο – κάλεσμα συντάσσει μια ομάδα ανθρώπων η οποία υπογράφει ως «ΠΟΝΤΙΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ» και καλεί τους Πόντιους πρόσφυγες κατοίκους να υποστηρίξουν τις υποψηφιότητες των επίσης Ποντίων Ι. Μυρίδη και Δ. Συμβαλίδη.

1)Αξίζει να παρατηρήσουμε τον τρόπο με τον οποίο απευθύνονται στους συμπολίτες τους οι Πόντιοι φοιτητές: «συμπατριώται», «πατριώται», «ποντιακέ λαέ», «αδέλφια», «Πόντιοι», «Συμπολίται». Φαίνεται πως μετά από μόλις 13 έτη από την μεγάλη Έξοδο, ο προσφυγικός κόσμος με προέλευση από τον ιστορικό Πόντο είχε σχηματίσει μια κοινή εθνική ταυτότητα η οποία εδραζόταν στην κοινή καταγωγή και προέλευση. Αυτό φαίνεται να ίσχυε τουλάχιστον στις αστικές περιοχές.

2)Οι περιγραφές της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης των προσφύγων περιγράφονται με εξόχως μελανά χρώματα: «πλαγιάζουμε στις τρώγλες και κοιμόμαστε σε αληθινούς στάβλους», «η ζωή μας [..] μονότονη και δυστυχισμένη δεν βελτιώθηκε καθόλου». Η ενσωμάτωση των Ποντίων – όπως και των λοιπών προσφύγων από την Ανατολή – υπήρξε δύσκολη υπόθεση και στα μέσα της δεκαετίας του 1930 οι περισσότεροι από αυτούς διαβιούσαν σε άθλιες συνθήκες.

3) Ο Πόντος, λειτουργεί στο θυμικό των προσφύγων της πρώτης γενιάς ως ένα παραδείσιο αρχέτυπο, ως μια χαμένη γη της επαγγελίας, ως ένα πρότυπο το οποίο πρέπει να αναστηλωθεί στη νέα πατρίδα: «απόγονοι μιας τόσο λαμπράς φυλής», «Ο Πόντος δεν έσβυσε. Ο Πόντος ζει μες τις καρδιές όλων των παιδιών σου που θέλουν από στιγμή σε στιγμή να τον αναστηλώσουν πιο τρανό και πιο περίλαμπρο», «εμείς οι Πόντιοι που αποτελούμε την αγνότερη εκδήλωση του Αρχαίου Ελληνισμού».

4) Η τοξικότητα υπήρξε ανέκαθεν ταυτοτικό χαρακτηριστικό των ελληνικών εκλογικών αναμετρήσεων. Έτσι λοιπόν οι «Πόντιοι Φοιτητές» απευθύνουν απειλές και χαρακτηρίζουν σκληρά  όσους δεν ακολουθήσουν το κάλεσμα τους: «Θα είσθε απολύτως υπεύθυνοι της δυστυχίας και της αιώνιας συμφοράς», «δεν είναι Πόντιος», «Προδότης της Ποντιακής ιδέας και των Ποντιακών συμφερόντων».

Ποντιακή Νεολαία Πειραιώς "Ο Βησσαρίων" - Κάλεσμα σε καλλιτεχνική Βραδιά για την ενίσχυση του περιοδικού "Ποντιακά Φύλλα" (β μισό της δεκαετίας του 1930)

ΠΟΝΤΙΑΚΉ ΝΕΟΛΑΙΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

"Ο ΒΗΣΣΑΡΙΩΝ"

1935

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ & ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΒΡΑΑΔΥΑ

ΤΑΡΑΤΣΑ "ΑΣΤΕΡΟΣ"

ΣΑΒΒΑΤΟΝ 11 ΙΟΥΛΙΟΥ ΏΡΑ 9.30 Μ.Μ.

Ένα περιοδικό σαν τα "Ποντιακά Φύλλα" για το οποίον τόσον ενθουσιαστικά εξεφράστηκαν όλοι οι Έλληνες Επιστήμονες, καθηγητές του Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκοί, θα είναι ντροπή στους Ποντίους αν δεν φροντίσουν να το κρατήσουν και οικονομικώς. Επειδή τα οικονομικά του Μοναδικού μας αυτού Περιοδικού, που μας τιμά τόσο, για να μπορούμε και μεις υπερηφανευόμενοι να πούμε πως ο Πόντος έχει Ιστορία, Φιλολογία, και Καλλιτεχνική κίνηση, όπως μαθαίνομε δεν πάνε καλά και ίσως να το κλείση η αδιαφορία μας, η Ποντιακή Νεολαία Πειραιώς που είναι ένας ζωντανός οργανισμός, αποτελούμενος από τα πλέον φιλοπρόοδα και πατριωτικά στελέχη απεφάσισε να δώση μια Φιλολογική βραδυά στην Ταράτσα του Κινηματογ. "Αστηρ" το Σάββατον 11 Ιουλίου για την ενίσχυση του. 

ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΕΙΨΗ ΚΑΝΕΙΣ

Αν θέλετε να ξαναγεννηθήτε ευρισκόμενοι στον αλησμόνητο Πόντο μας, αν θέλετε να λαχταρήσετε όλο εκείνο το μεγαλείον του παρελθόντος, ελάτε να αναπνεύσετε λίγο άρωμα που θα πνεύση απ' τα Παρχάρια των Ποντιακών μας Άλπεων.

Μια ομιλία για την Δημώδη Ποντιακή ποίηση από Φιλόλογο Πόντιο, Τραγούδια, Απαγγελίες Ποντιακές Ελληνικές και Ρωσσικές, ως και διάφοροι Ποντιακοί, Ευρωπαϊκοί και Ρωσσικοί χοροί θαναι το πρόγραμμα της βραδυάς.

Θα συμμετάσχουν 1)Το Καλλιτεχνικόν συγκρότημα των "Ποντιακών Φύλλων" και 2) Η Μαντολινάτα της Ποντιακής Νεολαίας. Η λύρα απαραίτητος.

Ενδυμασίαι Πατριωτικαί (Ζίπκες - Ζουπούνες)

Το Λαχείο μας θαναι

1) Μια μεγάλη ελαιογραφία της Τραπεζούντος παρμένη από τη θάλασσα και το Γκιουζέλ - Σεράι, αξίας 500 δρχ.

2)Μια Φωτογραφία της Παναγίας Σουμελά αξίας 200 δρχ

30 Μια φωτογραφία της Τραπεζούντος επί Κομνηνών αξίας 200 δραχμών 

Τιμή Δρχ 10 και 20

Μερικές σημειώσεις πάνω στο κείμενο:

Όταν η ποντιακή νεολαία του Πειραιά διοργάνωνε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις προκειμένου να υποστηρίξει την έκδοση του περιοδικού «Ποντιακά Φύλλα».

Ένα ακόμα ενδιαφέρον τεκμήριο από τη ζωή και την δράση των Ποντίων προσφύγων της Α γενιάς έφτασε στη Βιβλιοθήκη μας. Πρόκειται για ένα κάλεσμα της Ποντιακής Νεολαίας Πειραιώς «Ο Βησσαρίων» σε καλλιτεχνική εκδήλωση με σκοπό την οικονομική ενίσχυση του περιοδικού «Ποντιακά Φύλλα». Προτού παραθέσω αυτούσιο το κείμενο το οποίο μπορείτε να διαβάσετε και στην επισυναπτόμενη φωτογραφία, μερικές σημειώσεις επί του κειμένου:

1)Εντύπωση προκαλεί η ονομασία της Νεολαίας η οποία φέρει το όνομα του σπουδαίου Τραπεζούντιου λόγιου, πρόδρομου της ευρωπαϊκής αναγέννησης, Βησσαρίωνα. Φαίνεται πως οι Πόντιοι πρόσφυγες της Α γενιάς είχαν πλήρη επίγνωση του ιστορικού και πνευματικού κλέους των προγόνων τους.

2)Τα «Ποντιακά Φύλλα» εκδόθηκαν μεταξύ των ετών 1935 – 1940. Τον  Δεκέμβρη του 2009 επανεκδόθηκαν σε δύο τόμους από τις εκδόσεις των Αφών Κυριακίδη. Αποτελούν βασική πηγή για την πνευματική πορεία των Πόντιων προσφύγων της Α γενιάς στην Ελλάδα. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι το περιοδικό κυκλοφόρησε μεταξύ των ετών 1935 – 1940 μπορούμε με ασφάλεια να τοποθετήσουμε χρονολογικά το τεκμήριο μέσα σε αυτήν την πενταετία αφού η εκδήλωση πραγματοποιείται για την ενίσχυση της κυκλοφορίας του.

3)Η διασκέδαση των νέων δεν περιλαμβάνει αποκλειστικά χορούς αλλά και ομιλία για τη δημώδη ποντιακή ποίηση, απαγγελίες ποιημάτων στα ελληνικά και τα ρωσικά ενώ το περιοδικό φαίνεται πως διατηρούσε δικό του καλλιτεχνικό σχήμα και η Νεολαία δική της Μαντολινάτα (ορχηστρικό σύνολο από μαντολίνα). Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν στο ασφαλές συμπέρασμα ότι παρά την ένδεια τους, το συγκεκριμένο κομμάτι του ποντιακού προσφυγικού πληθυσμού διατηρούσε το υψηλό πνευματικό επίπεδο που συναντούσε κανείς στα μεγάλα αστικά κέντρα του Πόντου προ της Ανταλλαγής.

4)Τα δώρα της Λαχειοφόρου Αγοράς έχουν και αυτά τη σημασία τους: μια φωτογραφία του Μοναστηριού της Παναγίας στο Όρος Μελά, μια ελαιογραφία της Τραπεζούντας και μια ζωγραφική αναπαράσταση της Τραπεζούντας της εποχής των μεγάλων Κομνηνών. Δώρα που αναδεικνύουν τη νοσταλγία και την ανάγκη για νόστο που διακατείχε τους πρόσφυγες της Α γενιάς ανεξαρτήτου κοινωνικής προέλευσης.

5) Βεβαίως, «η λύρα απαραίτητος».

Ψηφοδέλτιο της Ενώσεως Ποντίων Πειραιώς για τις εκλογές στις 23/06/1957

ΈΝΩΣΙΣ ΠΟΝΤΙΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΟΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΤΗΣ 23/6/1957

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Αναστασιάδης Δημήτριοσ (έργ. Φορ. Πόντος)

Αποστολίδης Χαράλαμπος

Ατματζίδης Θεόδωρος

Ασιατίδης Αθανάσιος

Αθανασιάδης Θεμιστοκλής

Αμανατίδης Γεώργιος

Αμοιρίδης Λύσαδρος

Διακονάς Θεόφιλος

Ζαζόπουλος Χαράλαμπος

Κυριακίδης Παναγιώτης

Κυζηρίδης Σάββας

Καϊβανίδης Δημήτριος

Μανουσαρίδης Ιορδάνης

Μουμτζίδης Ιωάννης

Μιχαηλίδης Δημήτριος

Οικονομίδης Παναγιώτης

Πολυματίδης Ιωάννης

Σαμλίδης Βασίλειος

Τσιρίδης Χαράλαμπος

Τιλκερίδης Γεώργιος (Κρεβατάς)

Τσιμπρικίδης Βασίλειος

Τιφτικίδης Γεώργιος ή Γεωργούτσος

Υφαντίδης Χρήστος

ΕΞΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Αθανασιάδης Παύλος

Παυλίδης Ευάγγελος

Πανίδης Κοσμάς

Χαραλαμπίδης Ηλίας

Χαλτογιαννίδης Γρηγόριος

Ψωμιάδης Όμηρος

Ψήφισμα των Ποντίων κατοίκων της Πενταβρύσου για μετονομασία του οικισμού τους - 1925

Ψήφισμα των κατοίκων του τότε οικισμού Κουτλάρ (σημερινή Πεντάβρυσος του Δήμου της Εορδαίας) με ημερομηνία 16 Ιουνίου 1925. Οι έποικοι κάτοικοι, πρόσφυγες του Πόντου, ζώντας πλέον «υπό ελεύθερον ελληνικόν ουρανόν» ζητούν την μετονομασία του χωριού τους από Κουτλάρ σε «Βρύσαις».

Το ψήφισμα υπογράφουν 31 κάτοικοι (προφανώς «αρχηγοί» οικογενειών») και μεταξύ αυτών διακρίνονται επίθετα που συναντά κανείς μέχρι τις μέρες μας στον οικισμό: Πολιτίδης, Κωστικίδης, Πασσαλίδης, Σωτηριάδης, Γεωργιάδης κτλπ. Απουσιάζουν επίθετα οικογενειών ίσως γιατί δεν συμμετείχαν στην συνέλευση, ίσως γιατί δεν είχαν εγκατασταθεί ακόμα στο χωριό.

Παρακάτω παραθέτουμε αυτούσιο αποδελτιωμένο το Ψήφισμα. Στο τέλος οι υπογραφές των συμμετεχόντων (σε πολλά δυσκολευτήκαμε να αποδελτιώσουμε τα μικρά και τα κύρια ονόματα). Όλοι οι υπογεγραμμένοι ήταν πρόσφυγες της πρώτης γενιάς, γεννημένοι στον ιστορικό Πόντο. Σημειωτέον πως μεταξύ των 31 ατόμων υπάρχουν και δυο γυναίκες οι οποίες υπογράφουν σε μια εποχή όπου οι γυναίκες δεν είχαν ακόμα θεμελιώσει το δικαίωμα της ψήφου.

Ψήφισμα

Εποίκων προσφύγων του Σ/σμού Κουτλάρ.

Εν Κουρτλάρ τη 16/vi 25

Άπαντες οι υπογεγραμμένοι κάτοικοι του Σ/μου Κουτλάρ συνελθόντες εις γενικήν συνέλευσιν και σκεφθέντες ότι η ονομασία του χωριού μας είναι ξενική διαπνεόμενοι δε υπό του ιερώτερου πόθου ν’ ακούσωμεν το χωριόμας με όνομα καθαρώς ελληνικόν, δεδομένου ότι ζώμεν ήδη υπό ελεύθερον ελληνικόν ουρανόν και εις την ελληνικότατην Μακεδονικήν γην όλα τα μέρη της οποίας πρέπει να ηχούν υπό ελληνικάς και μόνον ονομασίας.

Ψυφίζομεν

Α) να μετονομασθη αμέσως το χωριό μας Βρύσαις

Β) αντίγραφον του παρόντος να υποβληθή εις την Νομαρχίαν Κοζάνης προς έγκριιν δια το κ. Προϊσταμένου Εποικισμού Καϊλαρίων.

Εν’ ω συνετάγη το παρόν και υπογράφεται ως έπεται

1.       Αλ. Πολιτίδης

2.       Χρ. Πολιτίδης

3.       Ι. Ν. Πολιίτδης

4.       Π. Σωτηριάδης

5.       Α. Αυγητίδης

6.       Θ. Σωτηριάδης

7.       Α. Πολιτίδης

8.       Ι. Σωτηριάδης

9.       Α. Πολιτίδης

10.   Θ. Πολιτίδης

11.   Λ. Παπαδόπουλος

12.   Ι.  Πασσαλίδης

13.   Χαρ. Πολιτίδης

14.   Αν. Πολιτίδης

15.   Α. Πολιτίδης

16.   Γ. Ν. Πολιτίδης

17.   Ηλίας Πολιτίδης

18.   Ι. Κωστικίδης

19.   Χριστόφορος Πολιτίδης

20.   Σ. Σωτηριάδης

21.   Γεωρ. Παπαδόπουλος

22.   Χαρ. Χριστ. Πολιτίδης

23.   Γ. Προβατάς

24.  Χαρ. Ν. Πολιτίδης

25.   Χ. Γεωργιάδης

26.   Νικόλαος Ν. Πολιτίδης

27.   Θεόφιλος Κοτσι[…] αγράμματος

28.   Ισαάκ Πολιτίδης αγράμματος

29.   Μαρία Κεραμίδου αγράμματος

30.   Χαρίκλεια Καθαροπούλου αγράμματος

31.   Δημητριάδη